PrEP được dùng để điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV. PrEP giúp phòng ngừa lây nhiễm HIV trong cơ thể bằng cách ngăn cản sự xâm nhập và nhân lên của vi rút HIV dùng để tạo ra các bản sao virus mới. Nếu dùng đúng, đều và đủ có thể phòng lây nhiễm HIV lên đến trên 90% ở những người có nguy cơ cao lây nhiễm HIV.
Nếu chúng ta đã sử dụng thuốc PrEP trước đó đều đặn 1 viên/ngày, thuốc PrEP sẽ có tác dụng bảo vệ tế bào chưa bị nhiễm HIV bằng cách ngăn cản sự phát triển chất xúc tác sinh học (enzym) là chất mà HIV dùng để tạo ra các bản sao virus mới, không cho virus HIV tấn công khiến chúng không thể nhân lên và bảo vệ bạn trước nguy cơ lây nhiễm HIV. Ngoài ra chúng ta có thể uống PrEP tình huống, PrEP theo tình huống được định nghĩa là uống hai viên thuốc từ 2 đến 24 giờ trước khi quan hệ tình dục, một viên thuốc 24 giờ sau đó và thêm một viên 24 giờ sau viên thứ 3 (lịch trình 2 + 1 + 1).
Có nên chọn PrEP tình huống (ED-PrEP)?
Lý do nên chọn PrEP tình huống:
● Là phương pháp dự phòng trước phơi nhiễm HIV chỉ dành cho nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới MSM có tần suất quan hệ tình dục dưới 2 lần/ tuần và có kế hoạch cho các lần quan hệ cụ thể. Các bạn MSM có kế hoạch yêu gấp có thể cân nhắc PrEP tình huống thay vì PrEP hàng ngày.
● Ở Việt Nam tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) đang có xu hướng tăng trong những năm gần đây. Để ứng phó với tình hình trên, năm 2019 Tổ chức Y tế thế (WHO) giới đã kịp thời đưa ra những khuyến cáo thiết thực, và hiệu quả bằng việc điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV theo tình huống (ED-PrEP), gọi tắt là “PrEP tình huống” trong cộng đồng MSM.
● Các nghiên cứu chỉ ra rằng, PrEP tình huống là an toàn và hiệu quả cao trong giảm nguy cơ lây nhiễm HIV ở nhóm MSM. Nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới cũng nhận thấy PrEP tình huống tiện lợi hơn PrEP hàng ngày, đặc biệt là những người có quan hệ tình dục không thường xuyên (trung bình dưới 2 lần/tuần).
Có nên chuyển giữa ED – PrEP và PrEP hàng ngày?
Những người đang dùng PrEP tình huống có thể chuyển sang PrEP uống hàng ngày tùy theo thói quen và ngược lại. Khác với sử dụng PrEP hàng ngày, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm theo tình huống là người có hành vi nguy cơ cao sử dụng PrEP mỗi khi có hành vi nguy cơ và có tần suất quan hệ tình dục dưới 2 lần/ tuần. Cần tham khảo bác sĩ khi có quyết định chuyển đổi.
Cần lưu ý, dù sử dụng PrEP hàng ngày hoặc PrEP tình huống cũng chỉ dự phòng lây nhiễm HIV mà không dự phòng được các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như Lậu, Giang mai, Viêm gan B, C… Do vậy bên cạnh PrEP, Tổ chức Y tế Thế giới vẫn khuyến cáo mọi người nên dùng thêm bao cao su khi quan hệ tình dục ngay cả khi đã dùng PrEP.