ARV là thuốc kháng HIV (Antiretroviral drug), ARV ức chế sự nhân lên của vi rút, duy trì nồng độ vi rút trong máu ở mức thấp nhất có thể. Khi một người bị nhiễm HIV, HIV làm suy yếu hệ miễn dịch, do vậy nếu được điều trị bằng thuốc ARV, nồng độ vi rút trong máu thấp nên hệ miễn dịch vì thế mà không bị ảnh hưởng.
Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP – Post-Exposure Prophylaxis):
PEP, hay còn gọi là dự phòng sau phơi nhiễm, là việc sử dụng thuốc kháng vi rút HIV để dự phòng lây nhiễm HIV cho người âm tính với HIV và đã phơi nhiễm với HIV.
PEP là một đợt điều trị ngắn hạn gồm các loại thuốc điều trị HIV được dùng ngay sau khi có khả năng bị phơi nhiễm với HIV để ngăn không cho vi rút xâm nhập vào cơ thể bạn. Việc điều trị dự phòng sau phơi nhiễm cần được chỉ định và sử dụng càng sớm càng tốt, trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi có khả năng bị phơi nhiễm với HIV, nếu không nó sẽ không hiệu quả.
Điều trị để dự phòng (TasP- Treatment as Prevention):
Trong những năm gần đây các bằng chứng khoa học và lâm sàng đã chứng minh rằng khi người nhiễm HIV đã điều trị ARV ổn định, đạt kết quả và duy trì tải lượng vi rút HIV dưới ngưỡng phát hiện thì không lây truyền cho người khác qua đường tình dục. Các bằng chứng khoa học đã chứng minh rằng không có một ca nhiễm mới nào xuất hiện trong các cặp dị nhiễm mà người có HIV đã điều trị ARV với kết quả tải lượng HIV dưới 200 bản sao/ml.
Khi tuân thủ điều trị, ARV có thể làm giảm tải lượng vi rút HIV trong máu, tinh dịch, dịch âm đạo và dịch trực tràng của một cá nhân xuống mức thấp đến mức các xét nghiệm máu không thể phát hiện được. Tình trạng này được mô tả là tải lượng vi rút “không thể phát hiện được” hoặc “ức chế vi rút”. Trong những trường hợp này, khi không phát hiện được tải lượng vi rút của một người nào đó, thì sức khỏe của họ sẽ không bị ảnh hưởng bởi HIV và họ không thể truyền HIV cho người khác qua đường tình dục. Việc ức chế vi rút chỉ có thể được xác nhận nếu một người đang sử dụng dịch vụ hỗ trợ điều trị, theo dõi và xét nghiệm tải lượng vi rút thường xuyên từ các cơ sở y tế.
Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc kháng HIV (PrEP – pre-exposure prophylaxis)
Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) là sử dụng thuốc kháng vi rút HIV (ARV) để dự phòng lây nhiễm HIV cho người chưa nhiễm HIV nhưng có các hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lần đầu tiên đưa ra khuyến cáo về sử dụng PrEP uống hằng ngày để dự phòng lây nhiễm HIV ở những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao vào năm 2014 và trong khuyến cáo bổ sung năm 2016 nhấn mạnh PrEP có chứa tenofovir disproxil fumarate (TDF) nên được cung cấp như một biện pháp dự phòng bổ sung trong gói dự phòng kết hợp cho những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao. Gần đây nhất, tháng 7 năm 2019, bên cạnh PrEP uống hằng ngày, WHO khuyến cáo sử dụng PrEP tình huống (ED-PrEP) đối với nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM).
PrEP uống hằng ngày là sử dụng thuốc ARV có chứa tenofovir uống hằng ngày để dự phòng lây nhiễm HIV. PrEP uống hằng ngày dùng cho những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao, bao gồm MSM, người chuyển giới nữ (TGW), phụ nữ bán dâm, người tiêm chích ma túy và vợ, chồng, bạn tình âm tính của người có HIV.
Trong khi đó, PrEP tình huống (event-driven PrEP hay ED-PrEP), là sử dụng thuốc ARV uống 2 viên trước khi có quan hệ tình dục qua đường hậu môn từ 2 đến 24 giờ và tiếp tục uống viên thứ 3 sau 24 giờ uống liều đầu tiên và viên thứ 4 sau 24 giờ uống liều thứ hai. ED-PrEP chỉ sử dụng cho MSM có quan hệ tình dục qua đường hậu môn.